Beschrijving

Het oppervlak van deze beschadigde zerk is erg verweerd en vertoont vele putjes.

Bijzonderheden

Deze steen is de ingangssteen die behoorde bij de grafzerk van Johan van Hanswijck, die in Hs Martini werd opgenomen als nr. 9. De zerk zelf is niet bewaard gebleven. In het handschrift wordt hierover opgemerkt: ‘een blaauwe zark gedeeltelijk onder de trappen der sacristie / op het bovenste stuk een helm met onzigtbaar cimier en veel/ krulwerk / Deze zark behoort aan het geslagt van Hanswijck ui t/ Mechelen afkomstig en in ’s Hertogenbosch gevestigd kort na / de inneming dier stad door Prins Frederik Hendrik in het / jaar 1629 / Tot in het jaar 1795 hing boven dezelve tegen den binnenmuur / van het Khoor eene wapenkast waarin zich het hiernevens / geplaatste wapen en vier kwartieren met de daaronder gevoegde inscriptie bevondt: / de weledele gestrengen heer / Johan van Hanswijck / in leven schepen en raad dezer stadt enz.enz. / stierf den 1765 out 55 jaren.’
Willem Anthonisz. van Hanswijck trad in 1703 in het huwelijk met Celia of Cecilie Wijnbergh, ook wel Van Wijnbergen, afkomstig uit Maastricht. Hij was koopman van beroep en in 1718 pachter van de impost van het gemaal. Op 3 oktober 1727 werd Willem in de Sint-Jan begraven, Cecilia overleed op 26 januari 1733. Van de acht kinderen die ze ten doop hielden brachten twee zonen het tot de functie van schepen van ’s-Hertogenbosch. Antony, geboren in 1707, was vanaf 1753 zevenmaal schepen. Hij trad in 1736 in het huwelijk met de uit Grave afkomstige Petronella Ragaij († 1738), weduwe van Godfried Fettmenger. Hun enige dochter Wilhelma zal jong zijn gestorven. Toen Antony op 14 juli 1770 op het Sint-Jacobskerkhof werd begraven, was hij kinderloos, zijn erfgenamen waren de kinderen van wijlen zijn broer Johan. Deze Johan was op 24 januari 1710 in de Grote Kerk gedoopt en deed op zeventienjarige leeftijd zijn belijdenis voor de hervormde gemeente. Hij was koopman van beroep, in 1733 pachter van de impost op de bieren in stad en vrijdom, in 1762 met zijn broer Antony pachter van de Grote Brabantse Zwijgende Landtol. De broers bezaten en verhandelden veel onroerend goed in en buiten ’s-Hertogenbosch en waren zeer kapitaalkrachtig. In 1758 en 1764 was Johan schepen van Den Bosch. Uit zijn huwelijk met Johanna Maria Catharina Heijssel of Hijssel, geboren in Limbourg, werden tussen 1740 en 1754 zes kinderen geboren. Zoon Antony studeerde rechten in Leiden, was de laatste (substituut-)hoogschout van stad en meierij en diverse malen schepen van de stad. Zoon Wilhelmus Petrus was eenmaal schepen van zijn geboortestad in 1782, maar vestigde zich later in Rotterdam. Dochter Wilhelmina was gehuwd met schepen mr. Stephanus Rosendaal, dochter Johanna Margaretha met schepen Jan Dirk Heemskerk. De laatste twee zonen ten slotte zochten hun heil buiten Den Bosch: Nicolaas Johannes studeerde rechten in Leiden, vestigde zich te Amsterdam en werd advocaat aan het Hof van Holland, Johannes Wilhelmus was ontvanger van ’s lands middelen te Grave. Johan van Hanswijk werd op 29 april 1765 begraven in de Sint-Jan. Zijn vrouw overleed op 21 maart 1795 te Rotterdam en werd op 2 april in Den Bosch begraven. ^1.

Geschiedenis

(Oud 471; Nieuw 5; Martini 9) ^*
De kelder van Johan van Hanswijck stond in 1707 op naam van Van Teffelen. Nog voor 1724 kwam hij in het bezit van de kerk om op 27 april 1738 te worden doorverkocht aan Antonij en Jan van Hanswijck. Behalve de kelder kochten zij ook de inmiddels verloren gegane grafzerk en de hier behandelde ingangssteen. Op 25 mei 1745 ging Antonij van Hanswijck ermee akkoord dat de kelder nog enkel op naam zou staan van zijn broer Jan. Vervolgens werd de kelder op 12 mei 1779 overgeboekt op naam van Johanna Maria Catharina Hijssel, de weduwe van Johan van Hanswijk, en haar zes kinderen. Het betreft hier Wilhelma, echtgenote van Stephanus Rosendael, Nicolaes Johan, Antonij, Johanna Margaretha, echtgenote van Jan Dirk van Heemskerk, Johannes Wilhelmus en Wilhelmus Petrus van Hanswijk. In de legger van 1804-1805 worden deze kinderen eveneens genoemd, met uitzondering van Johanna Margaretha.
Bij de aankoop in 1738 door de gebroeders Van Hanswijck lagen de zerk en de ingangssteen op het hoogkoor, in de vijfde travee vanaf het transept, ten noordwesten van de zesde koorpijler. Hoewel de ingangssteen in tegenstelling tot een aantal andere niet in Hs Martini genoemd wordt, mag aangenomen worden dat hij zich in 1821 nog steeds op het hoogkoor bevond. In 1839, tijdens de vernieuwing van de vloer van het hoogkoor, werden de zerk en de ingangssteen verplaatst. Vermoedelijk kwam de ingangssteen toen al op zijn huidige plek te liggen. Waar de zerk terechtkwam is niet bekend.

Personen